به نقل از «تسنیم»

کتیبه نادری کلات ثبت ملی شد + متن کتیبه

تاریخ انتشار: ۱۳ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۲۰۸۱۸

رئیس اداره ثبت و حریم آثار تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی گفت: کتیبه نادری کلات نادری به شماره ۳۳۹۷۳ به تاریخ ۱۱ مرداد ۱۴۰۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. - اخبار استانها -

 به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد‌ به نقل از روابط عمومی میراث‌فرهنگی‌ خراسان رضوی، محمود طغرایی اظهار داشت: کتیبه نادری سنگ نوشته‌ای باستانی به زبان ترکی خراسانی است که در مدخل ورودی قدیم شهر کبود گنبد کلات نادری موسوم به دربند ارغون‌شاه و در فاصله 100 متری برج تاریخی ارغون‌شاه، در ارتفاع 15 متری از کف رودخانه ژرف رود، حجاری شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

رئیس اداره ثبت و حریم آثار تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی افزود: این کتیبه به دستور نادرشاه افشار در تاریخ 1155 هجری قمری، در متنی با 24 بیت شعر و به خط نستعلیق نگاشته شده تا رهگذران بتوانند از فاصله دور آن را ببینند. به‌این منظور ابتدا چارچوبی از نقوش زیبای اسلیمی را بر بدنه سنگی تراشیده و طرح‌های ختایی‌های یکسان متشکل از گل‌های پنج‌پر نقش اندازی نموده تا تمام کتیبه را در بر بگیرد.سپس در میان این چارچوب، قاب‌بندی محرابی شکل را حجاری و متن کتیبه را در آن نگاشته اند.

وی تصریح کرد: فضای میان طاق محراب (سرلوحه) و قاب پیرامون را با اسلیمی‌های دهان اژدری پر کرده و پیرامون قاب محرابی را نیز با گل‌های لاله شاه عباسی زینت داده‌اند؛ به‌نظر می‌رسد پس از نقر کتیبه می‌خواسته‌اند در پایین آن چیز دیگری نیز به این کتیبه بیفزایند که هرگز کامل نشده ‌و تنها سطح صخره را صاف کرده‌اند.

طغرایی گفت: این کتیبه با عبارت «و هو الأعلی، بسم‌الله الرحمن‌الرحیم» آغاز می‌شود و عبارات شعری در 4 ردیف عرضی و 12 ردیف طولی تنظیم شده‌اند. موضوع این کتیبه، مشتمل بر شعری از گلبن افشار، از شاعران گمنام دربار نادر شاه است که به مدح و ثنای خداوندگار و پیامبر اسلام و نادرشاه سروده است. بیت نخست این قصیده، به زبان فارسی است و مابقی آن به زبان تُرکی خراسانی است. البته امروزه برخی از کلمات کتیبه محو شده است.

وی افزود: این اثر بسیار ارزشمند به عنوان یک سند تاریخی فوق العاده از نظر شناخت تاریخ فرهنگی خطه کلات نادری قابل توجه است. همچنین اشعار موجود در آن بخش مهمی از ادبیات ترکی خراسانی در قلمرو ایران دوره افشاری را نیز نشان می‌دهد و از منظر تاریخ هنر نگارش خط و خوشنویسی و بکارگیری هنر طراحی نقوش اسلیمی نیز از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

رئیس اداره ثبت و حریم آثار تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی گفت: برنامه‌ریزی به منظور حفاظت و ایجاد امکانات معرفی مطلوبتر این اثر فاخر ملی به گردشگران و اهل فرهنگ و میراث فرهنگی,از جمله اقدامات است که باید مدنظر قرار گیرد.

متن کتیبه به این شرح است؛

و هو الأعلی بسم الله الرحمن الرحیم

ابتدا حمد خدای احد و فرد و قدیم

قادر لَمیَزَل و عالم دانا و حکیم

او کی بو کون و مکانی یارادوب قدرتدن

او کی بو بحر و بری خلق ایدوب شوکتدن

ایکی عالمده اودور بنده لره یاور و یار

حکمتدن نور بنده لره هر آثار

خلق عالمی هامی محتاج دور او درگاهه

او رورب نور و ضیا کوکب و مهر ماهه

حمد حق دن سوره الدی قلم نورافشان

به ثنا گستری ختم رسل فخر جهان

بنبهاشم او احمد و محمود صفات

کیم خدان اوله دایم که سلام و صلوات

آل اصحا بنه هم رحمت بسیار اوله

اله حق یاوری هر کیم اولاره یار اوله

حمد حق نعت نبی دن سوده با صدق زبان

فرض دور بنده لره مدح شهنشاه جهان

او شهنشاه فلک مرتبه چرخ سریر

شاه نادر که آدی تک او نا یوق مثل و نظیر

دیمک اولماز بو شهنشاه که اولا پیغمبر

یا مقرب ملکی دور اولوب از نوع بشر

لیک چون قدرت حق ظاهر ایووب بیش از بیش

نظر حق اونا هر کیمه دیمه حق دیمیش

نسبت ایله شرف و فخر اوجاق تیمور

حسب ایله به جهان شاه شهان دور مشهور

مصطفی خلقت و عیسی دم و یوسف طلعت

بوعلی دانش و حاتم کف و لقمان حکمت

قابلیت له اونا وردی خداوند کریم

تاج و تخت شهی و عدل و کرم خلق عظیم

هر شرافت که دیم شاه شهان دور کامل

مرحمتدن اونون الطاف خدا دور شامل

اعتقادی بیویور او شه پاکیزه نهاد

باقلیمیش صدق خداوند ایدر بو بیله یاد

ایله گرمز بیله اقبال به فضل و تدبیر

اوله بیلمز بیله اقبال به فضل و تدبیر

سن ویروب سن اونا بو سلطنت و تخت و سپاه

سن ویروب سن اونا تاج و کمر و فر و کلاه

دولتیم حافظی سنسن سنه دیر اومیدیم

من سنه با غلامیشام صدق بودور تاییدیم

دولتیم منکرینی سن ایله دین خوار و ذلیل

دشمنیم کورلوقینه یاور اول ای رب جلیل

چون که صدقی بیله دور حقنه از روی یقین

بو سبب دن اونا الطاف خدا اولدی معین

النی دوتدی خداوند جهان قدرت دن

کامیاب ایتدی اونی معدلت و شوکتدن

بخت و اقبال ایله هیچ کیم بیله اولمز باقی

گون کیمی دولتینه عالم روشن طاقی

شاخ گل نشو نما بولسه نم فیضدن

که بو اشعار اولوب مدح سرا گلبندن

انتهای پیام/282/.

منبع: تسنیم

کلیدواژه: میراث فرهنگی خراسان رضوی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۲۰۸۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تدوین آئین‌نامه تاسیس و اداره موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور

ایسنا/اردبیل مدیرکل دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام کرد: آئین نامه تاسیس و اداره موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور در حال تدوین است.

صمد نژادابراهیمی ۸ اردیبهشت در نشست موزه‌های دانشگاهی در دانشگاه محقق اردبیلی به هم‌اندیشی بین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی با وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی و کمیته ملی موزه‌ها تاکید کرد و گفت: هماهنگی کامل این سه رکن جهت ارتقای جایگاه، کیفیت و انسجام حرفه‌ای، فنی و تخصصی بسیار مهم است.

وی با اشاره به بررسی پیش‌نویس آئین‌نامه موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، افزود: انتظار می‌رود نظرات تکمیلی به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام تا آئین نامه تاسیس و اداره موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور بر اساس اسناد بالادستی و طبق مقررات موزه‌ای کشور و با هماهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نهایی شود.

اسماعیل چمنی رئیس دانشگاه محقق اردبیلی با اشاره به تاسیس موزه تاریخ علوم این دانشگاه در سال‌های اخیر، گفت: این موزه با ابتکار و خلاقیت خود توانسته است در دوره‌های مختلف در ردیف موزه‌های برتر کشور قرار گرفته و جایزه ترویج علم جمهوری اسلامی ایران را نیز از آن خود کند.

وی با بیان اینکه برگزاری اولین کنفرانس بین‌المللی موزه‌ها برای اولین بار در کشور در دانشگاه محقق اردبیلی از اقدامات خوب این موزه است، ادامه داد: نگاه علمی به موزه و موزه‌داری و توجه به این امور و نشان‌دادن سیر تحول علوم به دانش‌آموزان و دانشجویان در موزه‌های علمی و دانشگاهی بسیار مهم است.

میرسید احمد محیط طباطبایی رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران(ایکوم ایران) گفت: با توجه به شعار روز جهانی موزه‌ها در سال ۲۰۲۴ مبنی بر آموزش و پژوهش در موزه‌ها و نقش ویژه‌ای که دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و موزه‌های آنها در تحقق این امر دارند، باید برنامه‌ها و اهداف ویژه‌ای در همه موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی پیش بینی و اجرا شود و نقش آموزشی و پژوهشی آنها پررنگ نشان داده شود.

وی افزود: لازم است شرایط و وضع موجود موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی بررسی شده و برای رفع و کاهش مسائل و چالش‌های موجود با هماهنگی کامل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی تلاش شود.

محمد انوار رئیس موزه تاریخ علوم دانشگاه محقق اردبیلی نیز با اشاره به بیانیه پایانی اولین کنفرانس بین‌المللی موزه‌ها در این دانشگاه، گفت: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بطور مشترک خواستار توجه ویژه در امر آموزش، ترویج و پژوهش در موزه‌ها و حفظ  میراث فرهنگی، علمی و طبیعی به عنوان بقای هویت ایرانی اسلامی و حرکت در مسیر تمدن‌سازی و مرجعیت علمی با تمام قوا، ارکان و شئونات کشور و جامعه می‌باشند.

وی با اشاره به اهتمام معاونت پژوهشی و بالاخص دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در خصوص ساماندهی موزه‌های دانشگاهی و موسسات آموزشی و پژوهشی کشور و تدوین پیش‌نویس آئین‌نامه مربوطه، افزود: تدوین این آئین‌نامه امری لازم و ضروری جهت حفظ هویت علمی و پژوهشی کشور و ترویج آن می‌باشد.

رئیس موزه تاریخ علوم دانشگاه محقق اردبیلی ادامه داد: انتظار می‌رود به جهت معرفی کلیه موزه‌ها اعم از دانشگاهی و غیردانشگاهی در سطح کشور، تمامی موزه‌های کشور در آئین موزه برتر کمیته ملی موزه‌های ایران(ایکوم ایران) شرکت نموده و تجربیات ارزنده خود را در اختیار دیگران قرار دهند.

وی با بیان اینکه دبیرخانه دائمی کنفرانس بین‌المللی موزه‌ها در موزه تاریخ علوم دانشگاه محقق اردبیلی دایر و این کنفرانس با حمایت وزارت علوم، تحقیقاتی و فناوری، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، کمیته ملی موزه‌های ایران(ایکوم ایران) و کمیسیون ملی یونسکو تداوم یافته و بطور سالانه و یا دوسالانه برگزار خواهد شد، ادامه داد: انتظار می‌رود با توجه به شعار جهانی موزه‌ها در سالجاری مبنی بر آموزش و پژوهش در موزه، کلیه موزه‌های کشور بخصوص موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و علوم و فناوری با اجرای برنامه‌های متنوع برای تحقق این شعار اهتمام ورزند.

انتهای پیام